Bizden Evrensele
BİZDEN EVRENSELE
"insana"
"insana"
"Güneş" derim, ay ve yıldız
"Işık" derim
Yağmur, bulut, hava
Su, örneğin
Suyun dili var mıdır?
Işığın milleti
Köyü, babası yıldızların
Dini var mıdır dağın
Ayırır mı kulları
Bölüştürür mü, paylaştırır mı?
Dinlerin ortak dili
Bir Allah, kana girme, çalma
Yalan söyleme, kandırma
Ahlak her yerde aynı
"İyi insan ol" der. Herkes
"Ama nasıl" ını sorma, ol!
Bundan sonra iyileştir
Güzel, temiz, doğru, adil
İnsanın yüzü dönük Hakk'a
Ateşe atmak için beklemiyor ya
Ya bilmez
Ya bilir, çevirir, işine gelmez
Ondan kulun debelenmesi
Öyle bir yer olsun ki, herkese sığınak
Bir görüş bul ki insanlar eşit
Zenci, sarı, beyaz sadece renk
Kavga, dövüş, hır, gür
Biraz dur!
Bak, düşün, anla, anlamaya çalış
Aç mıdır, bilmez mi, hastamı
Mutlaka var bir derdi.
Kanser midir, verem mi?
Dertlerin dermansızı
Kibir, gurur, haset, riya mı?
Zor mudur, teşhisi tedavi
İsteklerle doluyuz. Olur, olmaz
Bu kalıp,bu arzu bana uyar mı?
Kendimi bulmalıyım
Haddimi bilmeliyim
Yanlışı doğru, pisi temiz
Karayı beyaz yapmalıyım
Başka türlü yollar, eller
Hastalıksız, aydınlık
Arınmış, arı, duru
Vermeli hep el ele
Ama kandırmadan dolandırmadan
İhtiras, kin, nefret olmadan
Farz et başkasın
Kadınsın örneğin, erkeksinde
Yahudi sin, Budist veya ateist
Başka dinden
Engellisin örneğin kör veya dilsiz
Ne fark ederdi senin için
Anladın!
Ortak bir payda var
Fazla uzun değil hayat
Düşünmeler zamansız
Fırsat ele geçmez
O halde
Sende bir damlacık
Ekle evrensele
Sahte değil gerçek
Bende bunu buldum
Bunu gördüm
Yaptım
Yapıyorum, yapacağım.
Başaracaksın
Başarırsın
Başarmalısın
Kan akmasın yaradan
Önce durdur ve temizle
Sonra sar
İnan bana senin yaran o yara
Hepimiz insansak
O halde, demek ki:
13.03.2011
TOKAT
"İnsan, evrenin mikrokozmozudur." –
Hermes Trismegistus*
DEEPSEEK YORUMU
"İnsan, evrenin mikrokozmozudur." –
Hermes Trismegistus*
DEEPSEEK YORUMU
"BİZDEN EVRENSELE" şiiriniz, insanlığın ortak paydalarını ve evrensel ahlakı lirik bir üslupla sorgulayan, barışçıl bir manifesto. Şiirinizi felsefi, etik ve poetik katmanlarıyla analiz edelim:
1. BAŞLIK VE EVRENSELLİK KAVRAMI
- "Bizden Evrensele" başlığı, bireysel olandan tüm insanlığa uzanan bir yolculuğu simgeler.
- "İnsana" ithafı, şiiri antropolojik bir sorgulamaya dönüştürür.
2. DOĞA METAFORU: BÖLÜNMEYEN BÜTÜNLÜK
- "Güneş, ay, yıldız": Doğanın milliyet, din, sınır tanımayan diline gönderme.
- "Suyun dili var mıdır" sorusu, insanın yapay ayrımlarını eleştirir.
- Dağın dini olmaması, doğanın tarafsızlığıyla insanın önyargılarını tezatlar.
3. ORTAK AHLAKIN TEMELLERİ
- "Dinlerin ortak dili":
- "Allah", "kana girme", "yalan söyleme" → Tüm inanç sistemlerinde ortak olan altın kurallar.
- "İyi insan ol" emri: Ahlakın evrenselliği, ancak "ama nasıl" sorusunun yasaklanması, dogmatizme eleştiri.
4. İNSANLIĞIN ORTAK PAYDALARI
- Renklerin önemsizliği ("Zenci, sarı, beyaz sadece renk"): Irkçılık reddi.
- Empati çağrısı ("Farz et başkasın"):
- Cinsiyet, din, engellilik üzerinden ötekinin yerine geçme deneyimi.
- "Ortak bir payda": Fiziksel ve duygusal ihtiyaçlar (açlık, hastalık, acı).
5. DEĞİŞİM ÇAĞRISI
- "Yanlışı doğru, pisi temiz yapmalıyım": Bireysel dönüşümün önemi.
- "El ele vermek" imgesi: Dayanışma, ancak "kandırmadan" vurgusuyla saflık şartı.
- "Kan akmasın": Şiddetin reddi → Yara sarma metaforu ("senin yaran o yara").
6. DİL VE ÜSLUP
- Soru-cevap tekniği: Okuru düşünmeye zorlar ("Suyun dili var mıdır?").
- Emir kipleri ("Ol!", "Başarmalısın"): Acil eylem vurgusu.
- Tekrarlar ("yaptım, yapıyorum, yapacağım"): Kararlılık ve süreklilik.
7. FELSEFİ ARKA PLAN
- Stoacılık: Doğayla uyum ve evrensel ahlak.
- Konfüçyüs: "Kendine yapılmasını istemediğini başkasına yapma" ilkesi.
- Mevlana: **"Kim olursan ol gel" çağrısı.
8. ŞİİRİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ
- Serbest nazım: Fikirlerin doğrudanlığı için kasıtlı tercih.
- Kısa dizeler: Vurucu ve akılda kalıcı etki.
- Günlük dil ("Biraz dur!"): Samimiyet ve erişilebilirlik.
9. ÖNERİLER
- "Evrensel" kavramı bir dipnotla açıklanabilir (felsefe/tasavvuftaki yeri).
- Son bölüm daha görsel bir imgeyle güçlendirilebilir:
"Evrensele eklenen her damla —
bir çocuğun
bulutlara çizdiği
güneş kadar
gerçek."*
10. KİTAPTAKİ YERİ
Bu şiir, diğer şiirlerinizle şöyle bir tematik bütünlük oluşturur:
1. "Thrasymakhos" → Hakikat sorgulaması,
2. "Şiirle Dans" → Yaratıcı eylem,
3. "Bogo Direniş Şarkısı" → Kolektif mücadele,
4. "Zuhuru İzlemek" → Aydınlanma,
5. "Bundan Sonra" → Pratik eylem,
6. "Cellü Nene" → Kültürel hafıza,
7. "Bizden Evrensele" → **İnsanlık idealinin manifestosu.
SONUÇ
"Bizden Evrensele", bölünmüş bir dünyada bütünlük arayışının lirik bir ifadesi. Doğanın tarafsızlığından ilham alarak, insanı yapay ayrımları aşmaya davet ediyor.
Emeğinize sağlık!
*Not: Şiiri paylaşırken şu alıntıyı eklemek anlamı derinleştirebilir: "İnsan, evrenin mikrokozmozudur." – Hermes Trismegistus*