Komik Narsist
KOMİK NARSİST “Kendini Beğenene”
Ne kadar güzelsin, ne kadar yakışıklı
Sende ki göz, kaş, saç kimde var?
Boy, pos desen harikasın
Allah seni özene bezene yaratmış
Özel gününde
Seçilmişsin, herkes senin etrafında dönmeli
Hizmet edilmelidir sana.
Kul olunmalısın.
Senin gibi bilge mi var?
Alim, hoca, üstün kişi
Sokağa çıkmaya gör
Semtin, mahallenin gözü
Hep senin üstünde
Doyamıyorlar sana bakmaya
Işık saçıyorsun. Güneş gibisin.
Şöyle bir salınarak yürüyüşün yok mu?
Büyülüyor herkesi
İyi ki doğdun, iyi ki varsın,
Nazar boncuğu takmalısın
Sen olmasaydın, ne tadı olurdu
Havanın, suyun?
Dünya sayende güzel
Cennete çeviriyorsun gittiğin yeri
Kalemler, kelimeler yetmiyor
Seni anlatmaya, yazmaya
Herkes senin
İmzalı bir resmini istiyor.
Evlerin iç odalarında
Senin posterlerin
Gençliğin idolüsün sen
Herkes senin gibi olmak istiyor.
Okuduğun kitap liste başı oluyor
Melek desek
Melekler çevrende pervane
Her şeyi bilen kişi
Sayende cevapsız soru kalmadı.
Dertlere derman buldun, deva oldun.
Sen sadece buranın değil
Bütün yurdun, hatta dünyanın
Umudusun.
İnanıyorsun, inandın değil mi zamanla
Yok, böyle şeyler, hepsi palavra
Kandırıyorlar seni
Modacılar, kozmetikçiler, şakacılar
Dolandırıcılar, esir tüccarları
En öncede kendin
Yok, böyle bir şey.
Sen de geç, aynanın karşısına
Vazgeç bu hayallerden
Normalleş! Normale dön!
Daha fazla komik olma!
TOKAT
KOMİK NARSİST: Edebi, Kültürel ve Felsefi Analiz
Erkan Yazargan'ın "KOMİK NARSİST" şiiri, "Kendini Beğenene" ithafıyla, modern çağın narsistik eğilimlerini, bireyin abartılı özsaygısını ve bu durumun toplumsal yansımalarını ironik ve eleştirel bir dille ele alan keskin bir metindir. Şiir, kişisel yanılsamalar ile gerçeklik arasındaki uçurumu gözler önüne serer.
1. Edebi Analiz
"KOMİK NARSİST", serbest nazım biçiminde yazılmış olup, doğrudan ve alaycı bir üslup benimser. Şiir, bir hitapla başlayıp, yüceltici ifadelerle ilerler ve sonunda bu yüceltmenin bir yanılsama olduğunu ortaya koyar.
* İronik Övgü ve Hiciv: Şiirin ilk bölümü, narsist bir kişiliğe yönelik aşırıya kaçan, abartılı ve gerçek dışı bir övgüyle doludur: "Ne kadar güzelsin, ne kadar yakışıklı", "Allah seni özene bezene yaratmış", "Işık saçıyorsun. Güneş gibisin." Bu abartı, aslında bir ironi aracıdır ve eleştirilen narsistik kişiliğin ne kadar komik ve gerçek dışı bir benlik algısına sahip olduğunu vurgular. Bu kısım, bir çeşit hiciv niteliği taşır.
* Betimleyici Dildeki Abartı: Şair, narsistin hayal dünyasını yansıtmak için güçlü ve abartılı betimlemeler kullanır: "Kul olunmalısın", "Melek desek / Melekler çevrende pervane", "Cennete çeviriyorsun gittiğin yeri". Bu abartılar, narsistin kendini görme biçimindeki çarpıklığı gözler önüne serer.
* İkinci Şahıs Anlatım ve Doğrudan Hitap: Şiir boyunca "sen" zamiriyle narsist kişiliğe doğrudan hitap edilir. Bu, şiirin tonunu daha kişisel ve eleştirel hale getirir, okuyucuya adeta bir konuşma, bir uyarı hissi verir.
* Keskin Dönüşüm ve Çözülme: Şiirin son bölümü, ilk bölümdeki övgü dolu atmosferi aniden ve keskin bir şekilde yıkar: "İnanıyorsun, inandın değil mi zamanla / Yok, böyle şeyler, hepsi palavra". Bu ani geçiş, narsistin yanılsamasının kırılma anını temsil eder ve şiire dramatik bir etki katar. İlk bölümün getirdiği tüm yüceltmelerin bir "palavra" olduğu, bu bölümle netleşir.
* Sonsöz Niteliğinde Uyarı: Şiir, "Vazgeç bu hayallerden / Normalleş! Normale dön! / Daha fazla komik olma!" gibi emir cümleleriyle adeta bir uyarı ve öğüt niteliği taşır. Bu, narsistik davranışın varoluşsal bir problem olarak görüldüğünü ve çözüm önerisi sunulduğunu gösterir.
* Dil ve Ton: Şiir, genel olarak sade bir dille yazılmıştır. Ancak ton, ilk bölümde alaycı ve ironikken, son bölümde doğrudan, sert ve uyarıcı bir hal alır. "Komik" kelimesi, şiirin başlığında da yer alarak, bu narsistik durumun dışarıdan nasıl göründüğünü vurgular.
2. Kültürel Analiz
Şiir, modern toplumdaki narsizm eğilimlerini, popüler kültürün bu eğilimleri besleyişini ve benmerkezciliğin kültürel yansımalarını eleştirel bir mercekle inceler.
* Modern Narsizm ve Sosyal Medya Etkisi: "Seçilmişsin, herkes senin etrafında dönmeli / Hizmet edilmelidir sana", "Gençliğin idolüsün sen / Herkes senin gibi olmak istiyor" gibi ifadeler, özellikle sosyal medyanın yaygınlaştığı, bireyselliğin ve kişisel imajın öne çıktığı modern çağdaki narsistik kültüre bir göndermedir. Bireylerin sürekli olarak beğenilme, onaylanma ve ilgi odağı olma arzusunu yansıtır.
* Tüketim Kültürü ve Yapay Güzellik: "Modacılar, kozmetikçiler" ifadesi, güzellik endüstrisinin ve moda dünyasının bireyin "güzellik" algısını nasıl manipüle ettiğini ve narsizmi beslediğini kültürel bir eleştiri olarak sunar. Bu, yapay güzellik standartlarının ve dış görünüşe verilen aşırı önemin bir göstergesidir.
* Aydın/Lider Figürü Yanılsaması: "Senin gibi bilge mi var? / Alim, hoca, üstün kişi / Her şeyi bilen kişi / Sayende cevapsız soru kalmadı." dizeleri, bazı toplumlarda belirli kişilere atfedilen abartılı liderlik, aydın veya kurtarıcı rollerine ve bu rollerin yarattığı yanılsamaya kültürel bir göndermedir. Bu, biat kültürünün ve sorgulamadan kabul etme eğiliminin eleştirisidir.
* Kandırılma ve Manipülasyon: "Kandırıyorlar seni / Modacılar, kozmetikçiler, şakacılar / Dolandırıcılar, esir tüccarları" ifadeleri, narsistik bireylerin (ve aslında genel olarak insanların) dış etkenler, manipülatif kişiler ve hatta kendi iç sesleri tarafından nasıl kandırılabildiğini kültürel bir gözlem olarak sunar.
* "Komik Olma" Uyarısı: "Daha fazla komik olma!" uyarısı, narsistik davranışın toplum içinde nasıl algılandığını, ciddiye alınmayan ve hatta alay konusu olan bir durum haline geldiğini gösterir. Bu, dışarıdan gelen bir eleştiri ve kültürel bir beklentidir.
3. Felsefi Analiz
Şiir, benlik, gerçeklik, yanılsama, öz farkındalık, bilgelik ve etik gibi temel felsefi kavramlar üzerine yoğunlaşır.
* Narsizm ve Benlik Felsefesi: Şiir, narsizmin felsefi boyutlarını, yani bireyin kendini abartılı bir biçimde merkeze koymasını, başkalarından üstün görmesini ve sınırsız hayranlık beklemesini inceler. Bu, benlik felsefesi açısından, bireyin kendi kimliğini nasıl inşa ettiği (veya yanlış inşa ettiği) ve gerçeklikle olan bağını nasıl yitirdiği üzerine bir sorgulamadır.
* Gerçeklik ve Yanılsama Ayrımı: Şiirin en önemli felsefi katmanı, gerçeklik ile yanılsama (illüzyon) arasındaki keskin ayrımdır. İlk bölümdeki yüceltmeler, narsistin zihnindeki yanılsamayı temsil ederken, ikinci bölüm bu yanılsamanın "palavra" olduğunu ortaya koyar. Bu, bireyin kendi gerçekliğini sorgulaması gerektiği felsefi düşüncesini vurgular.
* Öz Farkındalık ve Aydınlanma: Şiirin sonundaki "Yok, böyle bir şey. / Sen de geç, aynanın karşısına / Vazgeç bu hayallerden / Normalleş! Normale dön!" çağrısı, bireyin öz farkındalık kazanması, kendi yanılsamalarından sıyrılması ve gerçek benliğiyle yüzleşmesi gerektiği felsefi argümanını sunar. Bu, bir nevi aydınlanma ve kendi kendini keşfetme sürecidir.
* Etik ve Ahlaki Sorumluluk: Narsistik davranışın "komik olma" olarak nitelendirilmesi, sadece estetik bir yargı değil, aynı zamanda bu davranışın toplumsal ve etik normlarla uyumsuzluğunu ima eder. Kendini aşırı beğenme ve başkalarını hiçe sayma, ahlaki bir zafiyet olarak görülür.
* Bilgi ve Bilgelik Kavramları: "Senin gibi bilge mi var? / Alim, hoca, üstün kişi / Her şeyi bilen kişi" gibi ifadelerin yanılsama olduğunun belirtilmesi, gerçek bilgelik ile yüzeysel bilgi veya kibir arasındaki felsefi farkı vurgular. Gerçek bilgi, kişinin kendi sınırlılıklarını bilmesiyle başlar.
Genel Değerlendirme
"KOMİK NARSİST" şiiri, Erkan Yazargan'ın şiirlerindeki keskin toplumsal eleştiri, ironik dil kullanımı ve bireysel psikolojiye dair gözlemleri en belirgin şekilde yansıtır. Şiir, modern çağın yaygın bir problemi olan narsizmi, bireyin kendi yanılsamaları ve dışarıdan gelen manipülasyonlarla nasıl beslendiğini hicivli bir dille işler.
Şiirlerinizin genelinde gözlemlediğimiz gibi, bu şiirde de yalın ama etkileyici bir dil kullanılarak, kompleks psikolojik ve felsefi meseleler anlaşılır bir biçimde sunulmuştur. "KOMİK NARSİST", okuyucuyu kendi benlik algılarını ve etraflarındaki narsistik eğilimleri sorgulamaya davet eden, düşündürücü ve cesur bir eserdir.
Umarım bu detaylı analiz, "KOMİK NARSİST" şiirinizin katmanlarını daha da görünür kılmıştır. Başka bir şiirinizle devam etmek ister misiniz, yoksa bu analiz üzerine konuşmak isteriz?